Algemene beschouwing 2023
donderdag 09 november 2023 Joajoa, ik geloof het wel? Ik geloof het zeker!
In een gemeente waar de politieke situatie onrustig is, zijn we -noodgedwongen- veel bezig met het hier en nu én met elkaar. Zand in de machine kun je niet gebruiken. Zonder daar overheen te walsen wil ik toch vooral naar de toekomst kijken, want een begroting presenteert de plannen voor het komende jaar. Vooruitkijken dus. Waar willen we over een jaar staan?
We hebben het vaak over ‘langs elkaar heen praten’. Je kunt alles zeggen met taal en tegelijkertijd kun je heel vaak niet onder woorden brengen wat je precies bedoelt. En de invulling van een woord is voor iedereen anders. Neem het woord geluk. Als ik aan u allemaal vraag om 1 of 2 woorden te noemen wat voor u geluk is, dan zal ik veel verschillende antwoorden krijgen. Is dat erg? Nee, maar je moet je daar wel bewust van zijn. Anders praat je zomaar langs elkaar heen en begrijp je elkaar niet meer.
Ik ga vandaag een woord gebruiken dat ook veel betekenissen kan hebben: geloof. ‘Ik geloof het wel’ dan is het meer joajoa, maar met geloof bedoel ik: een vast vertrouwen en een zeker weten.
ChristenUnie wil graag vandaag 3 punten met u delen:
- geloof in de samenleving
- geloof in de overheid
- geloof in de toekomst
1 Geloof in de samenleving
Vorig jaar: is er leven na de groei? Moet je inzetten op groei of kun je ook beter maken wat je hebt, zonder groei na te streven. Is groei altijd beter?
Geloof ik het nog? Jongeren maken zich zorgen over hun toekomst. We putten de aarde uit; we putten elkaar uit. De grootste mond en de grootste portemonnee krijgen te vaak hun zin.
Ik geloof dat het anders kan. Ik geloof in omzien naar elkaar. Zodat we weer gaan leven in balans met de schepping. In een samenleving waar rust is en ruimte om om te zien naar elkaar. Ik geloof in een samenleving die zich níet neerlegt bij armoede. Waar je gewoon kunt rondkomen met je baan. Waar rust is aan je keukentafel en in je huishoudboekje. Een samenleving waarin we elke dag bouwen aan zorgzame gemeenschappen. Ik geloof dat het kán. En ik geloof dat wíj dat samen kunnen. Als je het heel erg over ‘samen’ hebt, bestaat de kans dat groepen vergeten worden. Bij het lezen van de begroting viel ons op dat er niet specifiek aandacht is voor alleenstaanden. In hoeverre zijn ze wel in beeld?
Voorbeelden uit de programmabegroting die aansluiten bij geloof in de samenleving: trainingen waardoor mensen zich beter leren redden, ervencoaches, een geschikte plek voor onze nieuwkomers, preventie in de zorg, integrale aandacht voor het gezin,
ketenaanpak kansrijke start, een actieplan inclusie. Veel preventief en integraal: dat is krachtig! Ik geloof dat mensen door God geschapen zijn om er voor elkaar te zijn. Dat ons leven dus niet begint met de markt of met de overheid maar met samen leven. Wij geloven in de samenleving.
2 Geloof in de overheid
En dat vraagt een bescheiden rol van de overheid, een dienstbare en nederige overheid. Het draait niet om de overheid, maar om de mensen en de samenleving. De overheid moet er zijn voor de samenleving en niet andersom. De overheid moet daarin weer haar plek zien te vinden. Het vraagt moed en wijsheid om dat ook te kunnen doen. Ook in Hellendoorn, juist in Hellendoorn.
Ik geloof in een politieke die vertrouwt en die vertrouwen wekt. Dat zijn grote woorden. Het spreekwoord luidt niet voor niks: vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het betekent hard werken om vertrouwen te winnen. We leven niet in een gemakkelijke tijd, waarin de crises over elkaar heen lijken te buitelen: bestaanszekerheidscrisis, energiecrisis, klimaatcrisis om gelijk maar een paar grote te noemen.
Voor de ChristenUnie zijn het de deugden rechtvaardigheid en gematigdheid die deze crises met elkaar verbinden. De overheid heeft de morele plicht recht te doen aan mensen en individuen te zien. En het houden van de juiste maat, omdat teveel altijd ten koste van iets of iemand gaat. Genoeg van teveel, genoeg van te weinig. Rechtvaardigheid maakt dat we handelen en met elkaar eerlijk de lasten delen. Gematigdheid maakt dat we zuinig omgaan met wat eindig is, niets verspillen wat kostbaar is, en zo minder gevoelig worden voor externe invloeden in de wereldeconomie. Een overheid die durft te vertrouwen, is te vertrouwen.
En dan sta ik toch kort stil bij onze Hellendoornse situatie. Is onze situatie hopeloos en gaan we rollebollend over straat? Gelukkig niet, maar bijzonder en instabiel is het wel. We moeten werken aan vertrouwen als overheid in elkaar maar ook hard werken zodat de inwoners (weer) vertrouwen krijgen in de overheid. We moeten het goede voorbeeld geven.
Geloof in de overheid betekent ook transparantie en dan heb ik toch een paar kritische vragen en opmerkingen richting de begroting. Niet omdat ik het werk niet zie dat in deze begroting is gestopt en in wat er door college en met name ambtenaren gebeurt, maar juist omdat ik het vertrouwen naar buiten ook wil versterken.
Voor ons ligt een begroting met veel punten die onvoldoende of niet duidelijk uitgelegd worden. Er zijn onderwerpen waar we als raad onvoldoende in meegenomen worden. Er komen besluiten waar inwoners door verrast zijn. Communicatie blijft dus een punt van aandacht. En dan klinkt het goed dat er 3 communicatiemedewerkers worden aangenomen, maar de onderbouwing ontbreekt. Waarom 3 en wat gaan ze doen? Een ander punt van kritiek is het budget voor het collegeprogramma. In april, bij de vaststelling, heeft de ChristenUnie duidelijk gemaakt: het voordeel van de twijfel die zeker aanwezig is en we komen bij de begroting erop terug. En dat doen we nu.
Het lijkt transparant dat bij elk programma de budgetten voor het collegeprogramma staan, maar dat is het niet. Opgeteld is €2,044 miljoen budget. Navraag geeft een soort duidelijkheid voor €1,65 miljoen structureel en uit andere potjes nog 350.000. Blijft een gat van €45.000 over. De wens van de raad was om acties uit het collegeprogramma
zichtbaar te hebben. Incidentele en structurele middelen staan door elkaar; een helder totaal overzicht ontbreekt. Waarom heeft de portefeuillehouder hiervoor gekozen en waarom heeft de raad niet meer grip en inzicht op wat we per jaar gaan doen?
We moeten als raad op hoofdlijnen zitten, maar als die al niet kloppen… toch sluit ik niet somber af.
3 Geloof in de toekomst
Korte termijn
Bestaanszekerheid is een belangrijk woord, niet alleen in de verkiezingen voor de Tweede Kamer, maar juist ook voor ons als lokale bestuurders. Juist omdat op lokaal niveau extra duidelijk wordt wat voor gevolgen wetten en besluiten hebben en we lokaal soms makkelijker aan knoppen kunnen draaien en maatwerk kunnen bieden. Veel plannen uit de begroting kunnen we achter staan. Ik heb zojuist al een aantal genoemd. Verder wil ChristenUnie het amendement van de sporttarieven van GL mede-indienen.
Iets minder korte termijn
Het is juist nu belangrijk met het Ravijn van 2026 in aantocht al kritisch te kijken naar de inkomsten en uitgaven. Als je al ziet aankomen dat er zeer waarschijnlijk binnen een paar jaar minder geld binnen gaat komen, dan is het toch niet meer dan vanzelfsprekend dat je hier nu al rekening mee gaat houden. We moeten ons altijd afvragen of uitgaven nodig zijn, want we hebben het over gemeenschapsgeld, maar zeker als je kunt zien aankomen dat je minder kunt gaan uitgeven dan is het logisch.
Wat hoeft niet: zwemlessen beloningssysteem. Vragen die we hebben:
De uitleg is dat kinderen na Ouder & Kindzwemmen door het Ravijn vastgehouden willen worden. Is dit geen valse concurrentie? En waarom wordt dit geld niet in een concrete overbrugging om de kinderen watervrij te houden door te zwemmen gestopt, maar in een beloningssysteem?
Wat vinden we opmerkelijk: participatiemedewerker zonder dat die is aangekondigd;
Moet de GR niet eerst aan het werk wat we eigenlijk bedoelen met participatie? En waarom de keuze gelijk een adviseur aan te stellen voor een project. Aanstellen is toch structureel? Waarom is de raad hier niet in meegenomen?
Een punt dat ook verbazing wekt is het plaatsen van bollards in de Grotestraat.
Hoe groot is het probleem? En is dit dan de beste oplossing? En waarom niet eerst helemaal volledig afsluiten ipv wisselende periodes die onduidelijk zijn. Waarom wordt niet duidelijk uitgelegd waar die 350.000 precies voor nodig zijn?
Daarbij aansluitend zijn onze vragen over de SDG, flexibele schil publieksbalie, personeel. Omwille van de tijd noem ik ze niet.
Ook lezen we in de begroting: ‘We zetten in op een IC-frequentie van 2x per uur op het spoor Zwolle-Enschede.”
Dit is een zinloze inzet -> je moet eerst inzetten op spoorverdubbeling. Nu is er geen ruimte voor 2x IC. Klinkt als ambitie, maar is zeker geen begrotingsactie. Waar we wel om vragen is de inzet van het college, om samen met andere gemeentes en de provincie te zorgen dat er minder treinen uitvallen. De intercity rijdt nu vaak niet en ook bijvoorbeeld de 8.16 naar Zwolle wordt er vaak uitgegooid, treinen zijn kort en dit zorgt voor ongewenste situaties.
Langere termijn
Wat willen we vooral wel? Veel van wat in de begroting al wordt genoemd. Maar toch.
Als het gaat om rechtvaardigheid, dan gaat het om een eerlijke verdeling: dat ieder een eerlijk deel krijgt. Niet alleen financieel, maar ook van de schaarse openbare ruimte.
We willen wel een visie voor de toekomst. Niet alleen een sluitende begroting voor 2024 of de jaren erna, we willen een visie voor de lange termijn. Wat voor gemeente moet Hellendoorn zijn in 2030, 2050 en daarna? Wat is onze stip op de horizon. Dat is ontzettend belangrijk maar dat mist de ChristenUnie enorm. Wat willen we voor onze inwoners? En daar moet aandacht voor komen en daar moeten we naar toe werken. Het college heeft dit zelf ook al gemerkt, want er is niet voor niks 60x het woord visie in deze begroting te vinden. Een thema waar inderdaad visie op moet komen is toerisme. Wat wil je als gemeente en kan dat met de voorzieningen, kaders en verordeningen die er nu zijn. Aangezien er toch naar visie gekeken wordt wil de ChristenUnie (c.s.) een motie indienen om te onderzoeken of en hoe forensenbelasting hierin een middel kan zijn.
Afrondend. Ik dank het college en de ambtenaren voor het werk dat hierin gestopt is. Veel goede plannen, een dekkende begroting, hier en daar weinig onderbouwing en weinig langetermijndenken. Ik geloof in de samenleving, de overheid en de toekomst. Ik geloof dat het kan en dat wij dat samen kunnen.
Ik wens ons Gods zegen voor ons werk en dank u voor uw aandacht.
